کد مطلب:99069 شنبه 1 فروردين 1394 آمار بازدید:423
ابوحنیفه گفته است: اذا لم اجد فی كتاب الله و لا فی سنه رسول الله بقول اصحابه فاذا اختلفت آراوهم فی حكم الواقعه الواحده اخذت بقول من شئت و ادع من شئت.[1]. ابن قیم در اعلام الموقعین گفته است: ان اصول الاحكام عند الامام احمد خمسه: الاول النص و الثانی فتوی الصحابه، فعمل الصحابی علی خلاف عموم القرآن دلیل علی التخصیص و قول الصحابی بمنزله عمله.[2]. در پاره ای از كتب اصول اهل سنت «مذهب صحابی» به عنوان یكی از ادله و منابع احكام مورد بحث و گفتگو قرار گرفته است. دكتر سلقینی در كتاب «المیسر فی اصول الفقه الاسلامی» در مورد حجیت قول صحابی چنین می گوید: علمای اصول قول صحابی را در اموری كه با رای و عقل و اجتهاد [صفحه 26] درك نمی شود، حجت می دانند و علمای حدیث از این قول، به حدیث موقوف تعبیر می كنند. كه حكم حدیث مرفوع را دارد. همچنین علمای اصول، قول صحابی را برای صحابی دیگر حجت نمی دانند. یك مورد از اقوال صحابه مورد نزاع علمای اصول واقع شده و آن قول صحابی مبتنی بر اجتهاد، نسبت به غیرصحابی است. در این مورد برخی قائل به حجیت شده و برخی انكار كرده اند. حنفیه، مالكیه و احمد آن را حجت دانسته و بر قیاس مقدم می دارند و از نظر شافعی و طبق یك نقل از امام احمد، حجت نیست.[3]. اینك كه به اجمال دانسته شد اهل سنت فی الجمله قول صحابی را حجت دانسته و تنها در برخی موارد آن، اختلاف نظر است. خوب است صحابی را از نظر اهل بیت تعریف كرده و ادله آنان را بر حجیت و اعتبار قول صحابی نقل نموده و سپس به نقد و بررسی آن بپردازیم. علمای حدیث، صحابی را چنین تعریف كرده اند: الصحابی من لقی النبی صلی الله علیه و آله و سلم مومنا به و مات علی الاسلام.[4]. اما علمای اصول آن را چنین تعریف كرده اند: هو كل من لقی النبی صلی الله علیه و آله و سلم مومنا به و لازمه زمنا طویلا حتی صار یطلق علیه اسم الصاحب عرفا.[5]. ادله ای كه اهل سنت بر حجیت قول صحابی ذكر كرده اند عبارت است از: 1- قرآن، 2- سنت، 3- عقل. [صفحه 27]
اهل سنت به جز روایات نقل شده از رسول خدا، سنت صحابه پیامبر را نیز معتبر دانسته و بدان استناد می كنند.
صفحه 26، 27.